Blijven innoveren… Dat dat in de IT-wereld cruciaal is, staat stilaan niet meer ter discussie. Zeker bij het eGovernment, waar niet alleen evoluties op IT-vlak, maar ook maatschappelijke en politieke veranderingen een grote impact kunnen hebben, is innoveren een must. Maar hoe snel en op welke manier we het best kunnen innoveren, is moeilijker te beantwoorden… In deze blogpost hebben we het over het belang van innoveren, en de ambitie voor een visie en strategie rond innovatie bij overheidsinstellingen.

In 2021 namen we het initiatief om de samenwerking tussen de instellingen op vlak van enterprise architectuur te verhogen. Ook een gezamenlijke innovatievisie en -strategie kwam daarbij op de agenda. Verschillende lidinstellingen gaven namelijk te kennen dat blijven innoveren van groot belang is voor het toekomstig vlot functioneren van de overheid. Innovatie is uiteraard ook waar het bij Smals Research allemaal om draait, dus het spreekt voor zich dat we ons hier voor engageren.

BiModal IT

Het is duidelijk dat voor een IT bedrijf innovatie quasi ingebakken is: onze technologie evolueert gewoon te snel om niet met vernieuwing bezig te zijn. Desalniettemin ontstaat er vaak de reflex om behoudsgezind te zijn, en enkel de meest noodzakelijke vernieuwingen toe te passen, onder het motto “if it ain’t broke, don’t fix it”. Het helpt natuurlijk ook niet als de middelen om zaken te verwezenlijken nu eenmaal beperkt zijn: al te vaak moeten er eerder brandjes worden geblust in plaats van innovatieve zaken toe te voegen, laat staan dat er oude zaken op een innovatieve manier zouden kunnen worden vervangen…

En toch is het van strategisch belang om niet alleen in te zetten op stabiliteit. Gartner definieert “BiModal IT” als het samen gebruiken van twee manieren om aan IT te doen: mode 1 is de conservatieve reflex van daarnet: men optimaliseert wat men kan, zodat zaken zo weinig mogelijk werk en onderhoud vragen, en men zorgt er voor dat alles vooral zo voorspelbaar mogelijk blijft – lees: stabiel. Mode 2, daarentegen, is exploratief: hier zal men zo veel mogelijk experimenteren, en onzekerheid net gaan opzoeken. Op lange termijn is deze aanpak vitaal om mee te blijven met de grotere transformaties en revoluties die zich voordoen in ons vakgebied.

Het besluit van Gartner is eenvoudig: je hebt beide capabiliteiten nodig (vandaar de naam – BiModal) om succes te maximaliseren. Beide modi hebben een essentiële rol in de digitale transformatie (die men eigenlijk continu dient op te zoeken in de wereld van vandaag).

Een enquête rond Innovatie

Een tijdje terug deed het innovatieteam van Smals (waar ik deel van uitmaak) een enquête bij een aantal stakeholders bij verschillende instellingen van de Sociale Zekerheid. Specifiek mensen die betrokken zijn bij innovaties binnen hun instelling, of, bij gebrek daaraan, IT directeurs. Hoe is het met innovatie bij deze instellingen, en hoe denken ze erover? Wat volgt zijn de voornaamste resultaten van onze enquête.

Het eerste deel van de enquête peilde naar het belang van innovatie voor de instellingen, en de maturiteit van de huidige innovatiestrategie, indien die bestaat. Op Figuur 1 zie je een deel van de resultaten van deze bevraging (de grootte van de cirkel geeft het volume aan van de antwoorden, per categorie). Wanneer we hier de eerste twee vragen bekijken, zien we dat innovatie duidelijk van strategisch belang is voor de instellingen, en dat er – in iets mindere mate – ook al een hoge prioriteit aan wordt gegeven. Verder zien we dat in zo’n strategie ook een goed evenwicht wenselijk is tussen concrete verwezenlijkingen en zuivere exploratie (men is er zich allicht van bewust dat dit eerste moeilijker wordt indien het laatste niet mag). Het verhaal verandert wanneer het gaat over een concrete aanpak: een duidelijke strategie is slechts bij de helft van de bevraagden aanwezig, en SMART doelstellingen nog minder. Ten slotte laat de grafiek ook zien dat de menselijke en organisatorische aspecten rond innovatie gemiddeld positief zijn (maar niet zo uitgesproken als dat men zou verwachten, gezien het strategisch belang).

Het belang van innovatie wordt verder nog onderstreept door de volgende vraag die we stelden:

Op een schaal van 1 – 10, hoe hoog schat u de kans in dat de werking van uw organisatie binnen de 10 jaar sterk wordt beïnvloed door maatschappelijke en/of technologische evoluties?

We verkrijgen hier een gemiddelde score van 9,67 op 10, waarbij geen enkele organisatie lager gaat dan een 8 in haar antwoord.

Wanneer we wat dieper gaan kijken dan strategie, en overschakelen op innovatie in de praktijk, zien we een pak meer gemiddelde en zelfs negatieve scores. Kijken we in Figuur 2 naar het vervolg van de enquête. Het blijkt dat ideeën hier en daar nog wel worden gegenereerd, maar deze leiden niet altijd tot een Proof Of Concept (POC) en nog minder vaak gaat men in productie met een innovatie. Budget en voldoende mensen vinden, zijn daarbij de grootste obstakels. Positief is wel dat de bevraagden (meestal degenen verantwoordelijk voor innovatie) over het algemeen wel een goed zicht hebben op hun organisatie. Maar spijtig genoeg zien we in deze grafiek toch een pak meer rood en minder blauw dan in de vorige grafiek.

Verder (zonder figuur) peilden we ook naar wie de trekker is van innovatie binnen een instelling. Hier zien we dat bij een meerderheid ofwel de leidende ambtenaar, ofwel de IT directeur, verantwoordelijk is voor innovatie, soms nog aangevuld met directiecomité of business leads. Slechts in 2 gevallen is er een specifieke rol die zich op innovatie toespitst (zoals een “innovation manager”).

Over het algemeen, wat betreft deze twee eerste grote delen, kunnen we dus stellen dat innovatie als heel erg belangrijk wordt beschouwd, maar dat de aanpak binnen de instellingen dit belang nog niet voldoende weerspiegelt. Dit is alvast een erg goede bestaansreden voor het innovatieteam!

Vervolgens (zie figuur 3) peilden we ook naar de wens tot verbetering en samenwerking rond innovatie. Het resultaat daarvan is duidelijk positief: niemand staat neutraal of negatief tegenover samenwerking met andere instellingen of deelname aan evenementen rond innovatie. Ook blijkt men meestal al enige ervaring te hebben met het delen van en zoeken naar best practices rond innovatie.

Ten slotte deden we ook onderzoek naar de verwachtingen rond een eventuele innovatiecatalogus (geïnspireerd op de ReUse catalogus), indien die zou worden ingevoerd. De belangrijkste vraag was daarbij welke elementen men in een dergelijke catalogus zou verwachten terug te vinden. In Figuur 4 zien we de samenvatting: het is duidelijk dat er ruimte is voor alle aspecten van innovatie (van verkenning tot concrete realisaties), maar men heeft wel lichte voorkeur voor zaken die effectief al tot resultaat hebben geleid (en deze voorkeur is ook weerspiegeld in een opvolgingsvraag naar wat de prioriteiten zouden moeten zijn voor een catalogus).

Als kers op de taart antwoordt men op de vraag of een innovatiecatalogus eveneens als samenwerkingsplatform zou moeten dienen tussen de instellingen (voor wat betreft innovatie) meer dan 80% ja.

We willen hier ook graag nog even de mensen bedanken die de enquête hebben ingevuld; zonder jullie was dit artikel niet mogelijk! (En ook bedankt voor het lezen van de blog 😉 )

Wat willen we nog doen?

Bij Smals hebben we – naast het research team – in het kader van een globale enterprise architectuur nu ook een innovatieteam opgericht, specifiek om de leden te ondersteunen bij hun innovatieambities en om meer samenwerking rond innovatieve projecten tussen de instellingen te bekomen, om zo hopelijk een aantal synergieën te kunnen exploiteren. Een eerste missie is reeds geslaagd: we hebben een aantal mensen, bezield met innovatie, van een aantal van onze leden kunnen samenbrengen: de Innovation Community.

Uit de enquête blijkt duidelijk dat men bij verschillende instellingen een visie heeft waar innovatie deel van uitmaakt, of dat men er op zijn minst op aan het broeden is om innovatie erin op te nemen. Vanuit ons werk rond EA over de instellingen heen, willen we graag deze visies helpen aligneren. Het innovatieteam heeft de ambitie om met het resultaat van de bevraging als startschot, samen met de instellingen, een gezamenlijke visie rond innovatie te gaan formuleren.

Besluit

In deze blogpost gingen we dieper in op het cruciale belang van innovatie binnen de strategie van het eGovernment. De resultaten van een enquête laten ook duidelijk zien dat de verschillende instellingen van de Sociale Zekerheid innovatie hoog in het vaandel dragen, ook al komt het nog niet altijd tot concrete realisaties. Het innovatieteam heeft dus werk aan de winkel, met als eerste stappen het aligneren van de visie en het startschot geven voor een gezamenlijke strategie.

_________________________

Dit is een ingezonden bijdrage van Koen Vanderkimpen, IT consultant bij Smals Research.  Dit artikel werd geschreven in eigen naam en neemt geen standpunt in namens Smals.